AHİLERİN MANTIK YAPISI VE BIRAKTIĞI İZLER

Ahiler, Yüksek medeniyet ilkelerini yaşayan, ahlaklı, erdemli, toplumda birlik beraberliksağlayan, meslek sahibi üretim yapan kişilerdir.

Prensipleri: meslekleri, ülkeleri ve insanlık için çok çalışmak, ahlaklı olmak, aklı kullanmak, bunları yaparken Allah’ın kudretinden ve kuvvetinden yardım aldıklarını unutmamaktır.
Halkın becerilerini geliştirmek için sürekli yapıcı ve çözüm odaklı çalışmalar yapmak, örnek insan olmaktır.

İNANÇ YAPILARI:

Gördüğümüz fiziki âlemleri ve hayat bulduğumuz biyolojik bedenleri, nebatatı, hayvanatıAllah birilim ilesistematik biryapıdayaratmıştır.

Kur'an-ı Kerim’de“And olsun ki biz, insanı çamurun özünden yarattık.” (Mü'minunsuresi12) “Biz ona ruhumuzdan üfledik." (Enbiya suresi 21/91)

Bu ayetlere dayalı olarak, Allah insana ruhunu üflediğine göre, ruhuyla birlikte bütün bu fiziksel,biyolojik âlemleri yaratan ilimlerini de,insanın gönlüne koyduğunu Ahiler tarafından inanç olarak kabul edilmiştir.Allah’ınhikmet,kuvvet, kudretiyle beslendiklerini, akıllarını kullanıp,çok çalışıp bu bilimleri keşfedip insanlığın hizmetine sunmak hedefleri olmuştur.

Kuranı Kerim'in ilk inen ayetiAlak Sûresi'nin ilk ayeti olan"Yaratan Rabbininadıyla oku!"ayetidir. Prof. Mustafa Fayda’ ya göre Arapça oku kelimesinineklerine baktığımız zaman,“Oku”kelimesi,asılanlamı“OkuveArın”anlamındadır.Bu itibarla ahiler ahlaklı olmaya ve mesleklerini en iyi şekilde icra etmeye, kul hakkı yememeye özen göstermişlerdir.

Bilimin,işe dönüştürülme zihniyeti önplana çıkmıştır.Bilimle amel birleşmiştir. Bunun yanında insanı yaratılmışı nenşereflisikabulederek,Nefsi terbiyeetme,kâmil insan olmak için eğitim almış ve mücadele vermişlerdir. “İki günü birbirine eşit olan zarardadır.” Hadisini göz önüne alarak her gün, maddi ve manevi olarak daha çok ileri gitmek için çalışmışlardır. İlimle Dünya nimetleri üzerinde hâkimiyet kurmayı başarmışlardır.Harika,zarifmimarieserleryapmışlar.Tarımdaverimliliği artırmakiçin sulama teknikleri, çarklar,makinalar oluşturmuşlar ve aşılama teknikleri ile meyvelerin verimliliğini ve kalitesini geliştirmişlerdir.

Kenan Rifai. Hz. Benim üç gözlüğüm var der.Biri uzak görmek için, diğeri yakını görmek kitap okumak içindir. Üçüncüsün de ise her ikisi bir aradadır. Yakıngözlük takan manevi âlemi temsil eder. Maddi âlemde becerisi olmaz. Uzak gözlük dünya işleridir. İnançtan anlamaz.Üçüncü gözlük ise manevi, maddi işleri bir araday apmaya çalışır. İbadetini ve mesleğini en iyi şekilde icra edendir.

Ahilerin mimari ve manevi teşkilat yapısı

Ahilik teşkilatıyla doğrudan ilişkiliiki yapı türü bulunmaktadır.Bunlardan ilki ticaret faaliyetlerin yürütüldüğü,üretim yapılan şehir içi bedestenlerdir.Bu tür yapılard amimari düzen, aynı meslek kollarının bir arada bulunduğu açık avlu etrafındaki dükkânlar şeklindedir.

Zaviyeler: Ahiliğe kabul edilme törenlerinin yapıldığı ve zaman zaman esnaf birliklerinin bir araya geldiği, ahlaki, manevi sohbetler, toplantılar yapıldığı diğer yapı türüdür.

Ahilik organizasyonları hem bir yapılanma modeli ve hemde bir değerler sistemidir. Kendine özgü hiyerarşis ive kuralları vardır.Değerler ve kabuller felsefesini,ruhunu ifade eder.

Ahilerde,ticarif aaliyetler ve üretimin yapıldığı bedestenlerde ciddi bir kurumsal yapı mevcuttur. Yamaklık, çıraklık, kalfa ve usta meslek edindirme çalışmaları ve süreleri, denetimler, ham madde temini ahiliğin omurgasını ifade eder. Eğitimler ömür boyu sürerdi.2yıl yamaklık 1001 gün çıraklık,3yıl kalfalıktan sonra ustao lunurdu.Usta olmayan ticaret hane açamazdı.

İnsanlar kelimeler ışığında uyanır. Kulaktan içeri giren sesler nöron zincirleri oluşturur.Anlam kazanarak nörolojik yapıya kayıt olur.İleride hadiselerle karşılaştığı zaman,beyin içerdeki kayıtlar saniyenin binde biri bir zamanda taranır,içerdeki stok bilgiye hadise uygunsa kabuleder.Değilsereteder.Söz dinlemek ve ilim tahsiletmek geleceğe atılan tohumlardır. Ahiler bu tohumlamayı çok iyi yapmışlardır. Yaptıkları sohbetlerle müntesiplerinde İnanç ve ruhen gelişimini sağlamışlardır.

Cennette insana secde eden melekler,Dünya’dan eden âdeme secde etmediler?

Anadolu’da birlik sağlamaları ve Osmanlı Devletinin kuruluşuna katkıları

Osmanlı Devletinin kuruluş ve inkişaf döneminde ki stratejileri incelediğimizde, döneminsiyasi,askeri,sosyal,dini ve kültürel alanlarda meydana gelen gelişmelerde,Ahi teşkilatının önemi büyüktür.Orhan Beyveoğlu Süleyman yeni fethedilen alanlarda,Ahiler ve dervişleri için vakıflar yaptırarak o bölgede yaşayan halkla barışçıl ilişkiler kurulmasını sağlamışlardır.Bu çok önemlidir;Osmanlı’nın kuruluş ve gelişme yıllarında meydana gelen bazı siyasi ve sosyal hadiseleri açıklayabilmek, ancak budönemde roloynayan ahileri ve dervişlerinin varlığını bilmekle mümkündür.

İbnBîbî Konya ve Kayseri gibi Selçuklu kentlerinde Moğol direnişi sırasında ahilerin ön saflarda yeraldığını vurgulamaktadır.Bu durum ahi teşkilatının kent yaşamında sadece bir esnaf birliği olmadığını,halkın güvenliğini önemseyen,sosyal yardımlarda bulunan bir kurum olduğunu ortaya koymaktadır.Anadolu Selçuklu Devleti’nin gücünün zayıfladığı 13. yüzyılda ise ahiler şehir yönetimlerinde de sözsahibi olmuştur.

Ayrıca o devrede Bacıyanı Rum,Gaziyanı Rum ve Abdalanı Rum Teşkilatlarına ahi teşkilatları destek olmuş ve iş birliği yapmıştır.Aileyi toplumun merkezi olarak kabul etmişler.Aile içii lişkilerde sevgi saygıya,bireyin gelişmesine önem vermişlerdir.

Ahilik kurumu, birey ve toplumu bir bütün olarak düşünmüş,huzur vemutluluğun öncelikle bireyde başlaması gerektiğinden hareketle vefa, doğruluk, cömertlik, güvenilirlik, tevazu gibi değerleri bireyin uyması gereken temel kurallar haline getirmişdir.

Anadolu’yu dünyanın en güzel toprakları olarak niteleyen Seyyah İbn-i Batuta, “Cenab-ı Hak,dünyanın öteki ülkelerinde ayrı ayrı ihsan ettiği güzellikleri burada topyekün bir araya getirmiştir. Ahalisi güzel yüzlü ve temiz giyinişlidir. Yemekleri ise çok nefistir. Buradayaşayanlar Allah’ın en şefkatli kulları olup,onlar için ‘Bolluk ve bereket Şam’da, şefkat ise Bilad-ı Rum’dadır. Bu ülkede bir zaviye yada eve indiğimizde,komşularımız, kadın olsun erkek olsun derhal durumumuzu soruştururlardı.Burada kadınlar erkeklerden kaçmazlar. Ayrılacağımız sırada sanki akrabaymışız gibi bizimle vedalaşırlar ve bu ayrılıktanduydukları üzüntüyü gözyaşları ile ifade ederlerdi .”diyerek, dönemin Anadolu insanının kişilik yapıları ve yaşam tarzı hakkında önemli bilgiler vermiştir.

Batuta,“Dünyada bir eşi daha bulunmayan bir cemiyet”olarak nitelendirdiği Ahilerin, Türkmenlerin yaşadıkları her yerde bulunduğunu ve bekar ve sanat sahibi gençlerin oluşturduğu birtür cemiyet olduğunu söyler.Ahilerin birbirleriyle çok sıkı bir dayanışma içerisinde olduklarını ve herbirinin halki çinde itibarlı bir mesleği olduğunu söyleyen Batuta, ayrıcaAhilerin memleketlerine gelenyabancılara yakınilgi gösterdiklerini, onların yiyecek ve içeceklerini teminettiklerini ve misafirlerinin ihtiyaçlarını karşılamak için ellerin dengeleni yaptıklarını söylemektedir

Batuta, Ahilerin yaşadıkları bölgede istikrarın ve güvenliğin sağlanmasında da önemli rol oynadıklarını belirtir.“Ahiler yaşadıklarıyerlerdekizorbalarıyolagetirir,herhangi bir sebeple bunlarailtihak edenlere birtürlü mani olurlardı.”

Ahilerin yaşam tarzları karşısında hayretler içerisinde kalan Batuta,başından geçen ilginç bir olayı şu şekilde anlatır:“Antalya’ya geleli henüz iki gün olmuştu ki,buahilerden biri Şeyh Bedreddin-i Hamavi’nin yanına gelerek onunla Türkçe konuştu. O zaman hiç Türkçebilmiyordum. Üzerinde eski ve yıpranmış bi relbise,başında dakeçekülah vardı. Şeyh bana, ‘Bu adamın ne dediğini biliyor musun?’ diye sordu. ‘Ne sorduğunu anlayamadım’ dedim. ‘Seni ve arkadaşlarını yemeğe davet ediyor’ demesiyle hayrete düştüm,ama oan için teklifi kabul etmek zorunda kaldım.Ahi çıkıp gittikten sonra Şeyhe, ‘Görünen o ki bu adam fakirdir. Bizi ağırlamaya gücü yetmez. Kendisinirahatsız etmek istemeyiz.’ dedim. Bununüzerine şeyhtebessümettive ‘Bu konuda tereddütetmene hiç gerek yok. Seni davet eden kişi Ahilerin reislerinden biridir. Kendisi kunduracıdır ve cömertliğiyletanınmıştır. Yöredekisanatsahiplerindenaşağı yukarıiki yüzarkadaşı vardır. Bunlar onu reis seçtiler ve bir zaviye inşa ettiler.Şimdi gündüz kazandıklarını gecesarf etmektedirler .’ cevabını verdi.”

İbn-i Batuta,Anadolu gezisinin her safhasında Ahilere rastlamış ve onlardan övgüyle bahsetmiştir.Bütün Ahizaviyelerinde aynı konuk severliğin gösterildiğini belirten Batuta, Denizli’ye geçişinde Ahi gruplarının misafirlerini karşılamak amacıyla birbirleriyle nasıl kavgaya tutuştuklarına bizzat kendisi şahit olmuştur.

Antalya’dan Anadolu’ya giriş yapan İbni Batuda, Denizli’ğe geçmiş. Sırası ile Milas’ sonra Kayseri’ye gider.Sonra Sivas,Amasya,Gümüşhane, Erzincan, Erzurum’da bulunur. Ahizaviyelerinde misafirolarak yoluna devameder.Birgi,Tire,İzmirve Manisa üzerinden Balıkesir’e gelir. Bursa’ya geçen Batuta, sonra Mudurnu ve Bolu’ya gelmiş. Buradan hareketle Gerede,Safranbolu ve“Az bir gelirle yaşamak isteyenler için biçilmiş kaftan”diye nitelendirdiği Kastamonu’yageçmiş.

Batuta, Kastamonu’dan hareketle Anadolu’daki son durağı olan Sinop’a hareket etmiş ve burada kırk günkalmıştır.Daha sonra uygun bir gemiye rastlayan seyyahımız Anadolu topraklarından ayrılarak KuzeyTürk memleketlerine olan seyahati içinKaradeniz’e açılmıştır.

Batuta, “ Cenab-ı Hak cömert ve hamiyet sahibi olan, yabancılara şefkat ve merhameti esirgemeyen, misafirlerine iyilikle muamele ederek muhabbet gösteren şu taifeyi daima hayırla mükâfatlandırsın. Allah bütün Ahilerden razı olsun. Bilinmelidir ki onlardan herhangi birinin zaviyesine adımatan bir yabancı, en sevdiği yakınının yanına gelmiş gibi mutlu,huzurlu vegüvende olur.Gezdiğim yerlerde Ahilerden daha güzel insan görmedim” diyerek duygularını dile getirmiştir.

AHİLERİN MANTIK YAPISI

Ahilerin başarısı mantık yapılarından kaynaklanmaktadır. Daha önce inançla ilgili anlayışlarını açıklamıştım. Şimdi sosyal ilişkilerinde temel davranış ilkelerinden bahsetmeyeçalışacağız.

Sosyal Bakış açıları: Ahiler meslek sahibi ve üretim yapan teşkilatlardır. Muhatapları toplumdur. Toplum farklı kimlikler,inançlar, statüler ve görüşlerden meydana gelmiştir.Halk arasında sosyal bütünleşmeyi sağlamak amacıyla;tüm farklılıkların kabul edeceği aşağıdaki alanlarda hem kendilerini hem de halkı geliştirmeye özen göstermişlerdir. Zahiri olarak bu sistematik yapıda halka hizmet yapmışlardır. Alanların açıklaması:

Bilimsellik (akılcı olmak): Tarihte bilimin başarılarını,felsefesini incelemek ve kabul etmek, eğitim kurumlarında yaparak yaşayarak eğitim sistemine geçmek. Bilimsel makale ve yayınları çoğaltmak,Meslek kalitesini yükseltmek,Araştırmavegelişim çalışmaları yapmak,vb.aktivitelere önemvermektir. Evrensel birdeğerdir. HaceBektaşVeli’nin dediğigibi“Bilimhâkimiyete gidenyolu aydınlatan ışıktır.”Bireylerin birbiri arasındaki yadsınamaz farklılıklarına rağmen bilime saygı vardır ve bu onların ortak noktalarıdır.

Ahah Dünya vey urdumuz;insanlara mutlu olması için herşeyi vermiştir.Neyazık ki yurttaşlarımız birlikte yaşama prensiplerini öğrenmediği için mutsuz,huzursuz,kaygılı, endişeli ve başarısız yaşıyorlar. Ahiliğin günümüzde uygulanması için 3yıl 1200 aile üzerinde 500 Üniversite öğrencisi ile saha çalışmaları yaptık. Çalışmalar sonucunda yazılan Mutlu Aile Başarılı Bireyler kitabı, ahiliğin günümüzde uygulanmasımutlu ve başarılıolmanınprensiplerini,metodolojisinivermektedir.Türkiye’de bu alanda yapılan tek bütüncül projedir. Üç yüz bin fazla okuyucumuzdan aldığımız geri bildirimlerden, kesin değişim iradesi oluşturuyor.Beş saatteokunuyor.Ben değişince Dünya değişir.

Ahiler iyi huyun ve kötü huyun bulaşıcı olduğuna inanıyorlardı. Çin’de maymunlar üzerinde bir deney yapılıyor.Maymunlar tarlalardan çıkardığı patatesler içamuru ile birlikte yemeye çalışıyorlar.Bilim adamları;bu maymunlar arasından alınan 250 kadar maymunu gemiyle 2000 km uzakta bir adaya götürüyorlar.Bu adada tarlarda çıkardıkları patatesleri yıkayıp yemesini öğretiyorlar onmaymun, elli maymun yüzmaymun çıkardığı patatesleri yıkayıp yemeye başlayınca, Çin deki 2000km uzakta olan diğer maymunlarda otomatik olarak tarladan çıkardıkları patatesleri yıkayıp yemeye başlıyorlar. Bu durum şaşkınlık yaratıyor.İnceleme sonunda bir Evrensel Zekânın olduğunu kabul ediyorlar.Ahiler örnek şahsiyetleri,yüksek medeniyet ilkelerini yaşamaları;Anadolu’da mükemmel bir toplum ve üretici kitlesinin doğmasına sebep olmuş, örnek olmuştur.

1452 yılında 31250 m2 olan Rumeli Hisarının 4.5 ayda yapılması, 22 Nisan 1453 yılında 67adet geminin halice indirilmesi, İstanbul’un fethi, Torosdağlarında yaşayan tahtacıların Kaz dağlarına getirilmesi ve Altınoluk, Akçay Gelibolu sahillerinde gemi tersanelerinin kurulması ve Osmanlı İmparatorluğunun her daim muzaffer olmasını sağlayan Ahilerin organizasyon ve ruhhallerinin başarılarıdır.

Günümüzdeahiliğinuygulanmasıiçinsahadayapılaneğitimlerin konu başlıkları:

1. Bedenduruşu,güzelkonuşmaveiletişim

Evvela bir insanın oturuşu kalkışı yürüyüşü duruşu,tebessüm edişi düzgün olacak.

Ses tonu sevimli veya güven verici olacak.Aksi takdirde allemicihan olsa kaldır çöpeat

1. Birlikte    yaşamamızı    etkileyen;    ön    yargılar,    duygular,    alışkanlık    ve bağımlılıklar.
2. Dinlemek,anlamak ve anlaşılmanın önemi,
3. Karşılıklı kazanma alışkanlığı,
4. Birlikte,dayanışma içinde çalışmak ve başarmak,
5. Kişisel yenilenme ve gelişim,
6. Yapıcı ve çözüm odaklı olmak.
7. İlkelerimizin ve değerlerimizin tespiti
8. Gelecekteki amaca ulaşmak için bugün yapılacak öneml işler,
9. Doğru yola götürecek amaç ve eylemlerin tespiti.
10. Sosyal bütünleşme, Ahi karakterli BADEG gençliği veuygar yönetici kişilik özellikleri.

Kimi devirlerde toplum değerler zayıflayabilir.İnsanlar nezdinde gereksiz ve değersiz kabul edilebilir. Bu durum değerlerin işlevini yitirdiği anlamına gelmez. Toplumların ve zihniyetinin kokuştuğu anlamına gelir.Altın yere düşmekle değer kaybetmez.

Fayda vermeyen bilgide hayır yoktur. Gencin gönlü hiçbir şey ekilmemiş toprak gibidir. Oraya ne ekilirse o biter. Onun için tecrübe sahiplerinin arayıp, tarayıp bul, edindikleri tecrübelerin iyiliğine kani olduğun şeyleri kendine örnekal,uygula.

Ahiler içinHz.Muhammedi anlamak,ahlak ve adaleti doruk noktasında yaşamak demektir.Tüm yaratılmışı aşkla,muhabbetle sevmek ve saygıyla muamele etmek demektir.İnsanlık ve âlemi nizam için hiç durmadan çalışmak demektir.

Ahilikte, önce ahlaki kaideler öğrenilir. Sonra meslek sahibi olmak şarttır.Fertler nefislerini terbiye ederek, manevi aşk içinde olurlar. Akıl melekelerini uyum içinde kullanarakicraatyaparlar.“İnsan saygıdeğerbirvarlıktır.Saygı değer bir varlığa fakirlik yakışmaz, refah içinde yaşamalıdır. Bunun için insan meslek öğrenmelidir, üretim yapmalıdır,” sloganı ile de, birey ve cemiyeti destekleyip, yüceltip, sosyal bütünleşmeyi sağlamışlardır.

 

Ahiliğin günümüzde uygulanması; gençlerimizin toplumla ve birbiriyle olan ilişkilerinde, hayat mücadelelerinde, mesleki çalışmalarında ezilmeden, aldatılmadan, dürüstçe,başarılı,güçlü,uyumlu,sevgidolubiriletişimiçindeyaşayabilmelerivedoğru yönde tercihlerini yapabilmeleri, işlerini başarıya götürebilmeleri, verimliliklerini artırabilmeleri,gelecekleriniplanlayabilmeleri,iyibiryurttaşolabilmelerinisağlar.

Yediğimiz yemeğin hükmü altı veya on iki saattir,tekrar acıkırız.Giydiğimiz elbiseler iki sene içinde eskir,çöpe atarız.Ama aldığımız eğitim, ömür boyu bizimledir. Afrika’ya, Japonya’ya gitsekyine bizimledir.Bizi birçok felaketten korur. Ahiler;

Dağ geçitlerinde yapılan derbentlerde,

Yerleşim yerlerinin dışında yol güzergâhları üzerinde kurulan Zaviyelerde, Şehirlerde yapılan bedestenler ve çarşılarda,

Köylerdeki yaran odalarında,

Binlerce konaklama ve tekke vazifesi yapanribatlarda

 

İnsana hizmetin ibadet olduğunu işleyerek,yok olmak üzere olanTürk Milleti’nin dilini, örf ve adetlerini, inancını evrensel duygularla, akla bilime, insan sosyal yapısına uygun bi rşekilde yeniden oluşturmuşlardır.

İslam’a gönül feth etme hissiyatı getirerek güç kazandırmış, yayılmasını sağlamıştır.

Ahilik'te kalite kul hakkıdır.Mesleği olmayanın başkalarına faydası olmaz.

Böylece 1000 yıl önce Anadolu topraklarında yaratılan bu olağanüstü kurum, günümüz gençlerine vizyon, coşku,özgüven, globallik ve cesaret kazandıracaktır.

Bilim adamları ve gençlerimiz tarafından; tarihin tozlu rafları arasından indirilip her gün belirsizliğe giden ülkemizin toparlanması için;çağımızın değerleri ile birleştirilerek toplumun hizmetine sunulmalıdır.

Yeni bir Türkiye için elele verelim.Birbirimizi geliştirmek için hiç durmadan çalışalım.

Saygı ve sevgilerimi sunar,başarılar dilerim.

Yaşar Tükek

Okunma Sayısı: 92

Yorum Ekle

Ad Soyad (*)

Mail

Telefon

Mesajınız (*)

IP Adresiniz 216.73.216.251

Güvenlik kodu

Gönder

YAZARIN DİĞER YAZILARI

• AHİLERİN MANTIK YAPISI VE BIRAKTIĞI İZLER